Bilişsel Davranışçı Danışmanlık (BDD) Nedir?

Düşüncelerinizin, duygularınızın ve davranışlarınızın nasıl bağlantılı olduğunu inceler. BDD’nin temel ilkesi, problemlere daha etkili bir şekilde yanıt verebilmeniz için olumsuz düşüncelerinizin farkındalığını artırmaktır.

BDD, bir ruh sağlığı uzmanıyla iş birliği içinde bir dizi yapılandırılmış oturum aracılığıyla yürütülür. Amaç, sıkıntıyı azaltmak için sağlıksız düşünce ve davranış kalıplarını yönetmek için uygulanabilecek yöntemler edinmektir.

Bilişsel Davranışçı Danışmanlık, depresyon, anksiyete, TSSB, madde kötüye kullanımı ve yeme bozuklukları dahil olmak üzere birçok farklı sorunun yönetiminde faydalı olabilir. Ayrıca duygusal travmaya, keder ve kayıpla başa çıkmaya, kronik bir hastalığın fiziksel semptomlarını yönetmeye veya günlük yaşamın stresli koşullarıyla başa çıkmaya yardımcı olabilir. İlaç en iyi seçenek değilse, tek başına BDD önerilebilir veya diğer tedaviler ve yaşam tarzı değişiklikleri ile birlikte kullanılabilir.

KAYNAK:
– Cognitive Behavioral Therapy (CBT) for Mental Health, Alice E. Schluger, Ph.D.

Dünyayı olduğu gibi değil, olduğumuz gibi görürüz. Hepimizin gözünde kendi algılarımızdan oluşan bir gözlük vardır. Bu algılar, mizaç, aile ve çevresel faktörlerin etkisiyle oluşur. Herkes kendi bakış açısından kendini ve olayları algılar. Herkesin psikolojik gözlüğü farklıdır. Bilişsel Davranışçı Danışmanlık, bu bakış açısını değiştirmeyi amaçlar. Bu da zihinsel süreçlerden yola çıkarak yapılır. Beyin deneyimlerden (öğrenmelerden) yararlanır ve her olayı bu şekilde değerlendirir. Bu danışmanlık yönteminde beyinde oluşmuş öğrenmeler yeni bağlantılar yoluyla değişir. Yeni bağlantılar kurmayı hedefler; beyinde yeni bağlantılar kurulunca, ona bağlı duygular ve davranışlar da değişir. Yani, düşüncemiz değişince duygumuz, duygumuz değişince de davranışlarımız değişir. Bu danışmanlık yönteminde yeni bir öğrenme oluşturuyoruz. Bu, danışmanlığın bilişsel kısmıdır; yeni öğrenmeyle ilgili egzersizler yaptırılır, bununla ilgili ev ödevleri verilir, bu da davranış kısmıdır.

Tarihçesi

Aaron Beck 1960’ların başında, ”bilişsel danışmanlık” olarak adlandırılan bir psikolojik destek formu geliştirmiştir. ”Bilişsel danışmanlık” alanda çalışanların büyük bir kısmı tarafından artık ”bilişsel davranışçı danışmanlık” ile aynı anlamda kullanılmaktadır. Beck, depresyon için yapılandırılmış; kısa süreli, ”şimdiki zaman odaklı” olan ve mevcut sorunları çözmeye ve işlevsiz (doğru olmayan ve/veya yararsız) düşünce ve davranışı değiştirmeye yönelik bir psikolojik destek yaklaşımı tasarlamıştır.
Beck modelinden alınan bilişsel davranışçı danışmanlık yönteminin tüm şekillerinde; destek süreci, bir bilişsel formülasyona, belirli bir rahatsızlığı nitelendiren davranış stratejilerine ve inançlara dayalıdır. Danışman, duygusal ve davranışsal değişiklikler oluşturmak için kişinin düşünme ve inanç sisteminde bilişsel değişiklikler yapılmasının çeşitli yollarını aramaktadır.

Teorisi Nedir?

Bilişsel model, işlevsiz düşüncenin (bireyin duygu durumunu ve davranışını etkileyen) tüm psikolojik sorunlarda yaygın olduğunu savunmaktadır. İnsanlar düşüncelerini daha gerçekçi ve daha uyumlu bir şekilde değerlendirmeyi öğrendiklerinde, duygu durumlarında ve davranışlarında iyileşme yaşarlar.

Bilişsel danışmanlar, bireylerin duygu durumları ve davranışlarında kalıcı iyileşmeler elde etmek amacıyla, kişilerin kendileri, temel inançları (değersizlik, yetersizlik, çaresizlik gibi) ve diğer insanlarla ilgili olarak daha derin bir bilişsel düzeyde çalışırlar. Altta yatan işlevsiz inançların değiştirilmesi, daha sağlam değişikliklerin oluşmasına yardımcı olur. Örneğin yeteneklerinizi sürekli olarak hafife alıyorsanız, altta yatan bir yetersizlik inancınız olabilir. Bu temel inancı değiştirmek (örneğin kendinizi güçlü ve zayıf yönlere sahip biri olarak daha gerçekçi görmek), günlük yaşantınızdaki olayları algılama biçiminizi değiştirebilir. Artık "Hiçbir şeyi doğru yapamıyorum" gibi genelleyici düşünceler yerine, "Bu konuda iyi değilim" şeklinde daha dengeli düşünceler geliştirirsiniz.

Bilişsel Davranışçı Danışmanlığın Temel İlkeleri:

• Her zaman ortaya çıkan sorunların bireysel kavramsallaştırmasına dayanır.
• Güçlü bir danışman-danışan iş birliği gerektirir.
• İş birliğini ve aktif katılımı teşvik eder.
• Amaca yönelik ve problem odaklıdır.
• Öncelikli olarak şu anı vurgular.
• Eğiticidir; bireyin kendi kendine yardım becerilerini geliştirmeyi hedefler.
• Süre açısından sınırlıdır.
• Seanslar yapılandırılır.
• Danışana olumsuz düşünce ve inançları tanımlamayı, değerlendirmeyi ve bunlara etkili şekilde yanıt vermeyi öğretir.
• Düşünceleri, duyguları ve davranışları değiştirmek için çeşitli teknikler kullanır.

Araştırmalar Ne Diyor?

Bilişsel Davranışçı Danışmanlık, 1977’de ilk sonuç çalışması yayımlandığından beri yoğun şekilde bilimsel araştırmalara konu olmuştur. 500’den fazla uzun süreli bilimsel çalışma, psikiyatrik bozukluklar, psikolojik sorunlar ve psikolojik bileşenler içeren tıbbi problemler için bu yöntemin etkili olduğunu göstermiştir. Birçok araştırmada, Bilişsel Davranışçı Danışmanlığın, fobi, depresyon, yaygın anksiyete bozukluğu ve panik bozukluk gibi durumların yönetiminde son derece etkili olduğu kanıtlanmıştır. Ayrıca grup, çift ve aile danışmanlığı süreçlerinde de başarıyla kullanılmaktadır.